Het kan een uitdaging zijn om lammeren sterk en gezond op te laten starten. Pasgeboren lammeren zijn vatbaar voor ziektekiemen uit de omgeving en dit kan al jong resulteren in diarree of longontsteking. Om ieder lam de beste start te geven is de combinatie van een juist biestprotocol, de hygiëne rondom de geboorte en de huisvesting van essentieel belang voor een zo laag mogelijke ziektedruk.
Biest is de gouden sleutel voor een sterke start van ieder lam. Herkauwers krijgen geen antistoffen via de placenta tijdens de dracht en nemen pas na geboorte bij de biestvoeding antistoffen (IgG) op die via de darmwand in de bloedsomloop komen. De IgG uit biest beschermen het lam tijdelijk tegen ziektekiemen totdat het jonge dier een eigen immuniteit heeft opgebouwd. Hoe hoger de opname, hoe sterker en langer de bescherming. De antistoffen zijn functioneel in de bloedsomloop, maar worden ook weer terug gebracht naar de oppervlaktes van de darm voor lokale afweer.
Tip: Een goed biestprotocol draagt bij aan efficiënte opname van biestantistoffen: Voer direct na de geboorte schone biest van een goede concentratie (minimaal 22% brix, bij voorkeur 25% brix).
Biestantistoffen als bescherming op darmniveau
De studie van Castro-Alonso et al. (2008) geeft de IgG beweging in de darm weer met de rode markering. Bij geboorte is er nog géén IgG in de bloedvaten van de darm aanwezig. Door opname van biest worden de antistoffen opgenomen in het bloed. In de volgende dagen worden deze lokaal afgezet en bekleden zij de darm voor lokale bescherming tegen ziektekiemen. Door voldoende biest van goede kwaliteit te voeren wordt veel IgG gevoerd die lokaal voor een natuurlijke ondersteuning van de darmgezondheid zorgen.
Tip: Meet biestkwaliteit met een refractometer en voer alleen de biest van >22% brix. Een lager brix % geeft aan dat de biest ‘te dun’ is en kan verrijkt worden door toevoeging van gedroogde biest zoals Goat PEQ Colostrum.
Hoogste antistofopname direct ná de geboorte
Bij herkauwers is de opname van antistoffen het allerhoogst direct na de geboorte. De studie van Fischer et al. (2018) over de efficiëntie van IgG opname op verschillende tijden na de geboorte geeft dit mooi weer in onderstaande grafiek. Kalveren kregen een eerste biestvoeding direct na geboorte, pas na 6 uur of pas na 12 uur. De IgG concentratie in het bloed was het hoogste wanneer biest direct na de geboorte werd gegeven. Door snel te voeren zijn de jonge dieren direct beschermt tegen ziektekiemen en krijgen ze tevens met het biestvet de energie die ze nodig hebben om op te warmen.
Tip: Voer de eerste biest direct na de geboorte voor maximale opname en snelle bescherming en energie. Voer een 2e biestvoeding op dezelfde dag voor extra opname en energie
Ook na dag 1 ondersteunt biest het lam
Naast antistoffen is biest ook rijk aan energie (biestvet en oligosachariden), antibacteriële en ontstekingsremmende elementen (o.a. lactoferrine), voedingsstoffen en natuurlijke groeifactoren welke de darmontwikkeling en gezondheid ondersteunen. Transitiemelk is de melk na de biest, welke nog steeds rijk is aan deze elementen en welke het jonge dier in een natuurlijke situatie nog enkele dagen drinkt totdat het melk wordt.
In de studie van Pyo et al. (2020) wordt weergegeven wat de invloed van biest t.o.v. melk is op de darmontwikkeling als dit nog enkele dagen na geboorte gevoerd wordt. In deze studie kregen alle kalveren 1 biestvoeding en vervolgens 3 dagen biest (A), 50/50 biest/melk mix (B) of melk (C). Zij concludeerden dat het effect 50/50 even groot was als van pure biest voor 3 dagen, maar beiden hadden een gunstige invloed op de darmontwikkeling t.o.v. alleen melk.
Tip: Voer minstens een 2e biestvoeding en waar mogelijk transitiemelk tot enkele dagen na de geboorte. Transitiemelk kan gemaakt worden uit een combinatie van biestpoeder en melkpoeder.
Benieuwd op welke manieren Goat PEQ Colostrum als aanvulling of ter vervanging kan dienen van de biestvoeding? Lees hierover meer in ons artikel over voedingsstrategieën van biest.
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
