Sinds twee jaar ziet geitenhoudster Lydia van Beek uit het Limburgse Lottum zeker de helft minder lammeren ziek worden in de eerste levensweken. “Als er op tachtig lammeren vier ziek worden, is dat veel.” Het voeren van melk van verse geiten na de biest, blijkt zijn vruchten af te werpen.
Lydia van Beeks partner, Ronald Paardekooper, hoorde tijdens een studiedag over een verbeterde voerefficiëntie bij melkkoeien die in hun eerste levensdagen melk van verse koeien hadden gekregen. Het sprak hem aan, en ook Van Beek zag er wat in, al ging het haar niet om voerefficiëntie. “Sinds wij in 2016 ons bedrijf zijn gestart, hebben we de lammetjes altijd geitenbiest gegeven. Het is zo belangrijk wat er in die moedermelk zit”, vindt ze. “Dat doet zoveel voor hun gezondheid. Het gaat daarbij om meer dan antistoffen alleen.” Zes aflamgroepen van elk zo’n tachtig geitlammetjes hebben in de afgelopen twee jaar melk van verse geiten gekregen.
3 tot 5 dagen verse melk
Alle lammeren krijgen tweemaal biest van de geiten op het bedrijf; de eerste keer 10 procent van het geboortegewicht via een sonde. 8 tot 12 uur later volgt een fles met een inhoud die afhankelijk is van het levensgewicht, maar die in de meeste gevallen 200 ml of meer bevat. Biest die beneden de 22 brix meet, wordt verrijkt met kunstbiest. “Ik meng de kunstbiest nooit met water, alleen met melk. Ook voor de bokjes”, aldus Van Beek. Vervolgens gaan er vijf lammetjes samen in een kuubskist waarin een melkgootje bevestigd is, en krijgen ze daarin gedurende drie tot vijf dagen melk van geiten die niet langer dan vijf dagen geleden hebben afgelamd. Paardekooper: “Pas afgelamde geiten zitten nog een dag of drie in een aflamgroep en zo kunnen we gemakkelijk melk afnemen. Van Beek geeft voor het melken door hoeveel melk ze wil hebben en die staat binnen een half uur na het melken van de aflamgroep in de koelkast, met daarop de datum en tijd.” In de aflamperiode staat de wekketel standaard aan op 40 graden. Van Beek gebruikt metalen kannen om de melk in op te warmen. “Dan is de melk in 3 minuten warm. Met plastic kannen duurt het wel drie kwartier, en dus is er dan meer kans op bacteriegroei.” De melk wordt niet gepasteuriseerd. “We werken hygiënisch en secuur”, zegt Paardekooper daarover. “We zijn ziektevrij gestart en hebben nooit meer dieren aangekocht.” De lammeren vinden de melk heel erg lekker, merkt Van Beek. “Aanleren op de goot is geen enkel punt. Tot en met de vorige ronde hebben we ze driemaal daags in gootjes gevoerd. Om flexibeler te zijn qua arbeid hebben we nu voor automaten gekozen.”
Gezonde lammeren
De winst van het voeren van melk van verse geiten ziet Van Beek in een hogere weerstand en daardoor een kleiner aantal zieke dieren. “Als ik op een groep van tachtig lammetjes nu vier zieke dieren heb, is dat veel. En eigenlijk zie ik alleen maar een ontstekingsplek na het onthoornen of gewrichtsontsteking. Long- of diarreeproblemen komen nagenoeg niet meer voor. Ik heb geen harde cijfers, maar ik weet zeker dat we de helft minder zieke lammeren hebben. Het scheelt gigantisch, vinden wij. In de eerste ronde was er zelfs 0 procent uitval.” Kleine lammeren, bijvoorbeeld die van een meerling, krijgen wat langer moedermelk van Van Beek. “Dan zie ik qua gezondheid geen verschil met andere lammeren.”Lammeren moeten in Lottum boven 40 kg wegen om aan te dekken. “We zien beter ontwikkelde dieren”, meldt Paardekooper. “De laatste twee groepen wogen gemiddeld 44 en 45 kg op 7 maanden.”
Meer dan antistoffen
De geitenhouders verwachten dat hun dieren door het voeren van melk van verse geiten minder gauw ziek worden in hun hele leven, doordat de darmontwikkeling op jonge leeftijd beter is verlopen. “Daarom zou ik het bedrijven aanraden die doorgaan ondanks CAE onder hun dieren. Ik denk dat melk van verse geiten voeren dan meer oplevert dan dat het kwaad kan,” zegt Van Beek.
De verbeterde voerefficiëntie bij kalveren was geen reden om te starten met het voeren van melk van verse geiten. Wel zien de geitenhouders de laatste jaren het krachtvoerverbruik zakken terwijl de melkgift stijgt. “We verbruiken nu 50 kg brok per 100 kg melk, en we komen denk ik uit op 1.420 kg melk per geit. Dat moeten we de komende tijd maar eens goed in de gaten blijven houden.”
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
